Voor Ouders van Nu een waardevol artikel met tips over een badbevalling. Een badbevalling kent alleen maar voordelen ik vertel je er graag meer over. Bevallen in bad wordt steeds populairder en dat is niet voor niets. Warm water ontspant en verzacht weeënpijn. Ook wetenschappelijk onderzoek laat meetbare voordelen zien. Hoe werkt zo’n waterbevalling precies en is het voor iedereen weggelegd?
De voordelen van bevallen in bad
Er is wetenschappelijk onderzoek gedaan naar badbevallingen versus bevallen in bed. Daaruit kwamen geen nadelen naar voren van bevallen in water ten opzichte van bevallen ‘op het droge’, maar wel verschillende voordelen. Zoals een kortere ontsluitingsduur en minder vaak verzoek om een ruggenprik. Ook bleken moeders vaker tevreden over hun bevalling als die in bad was. Hieronder zetten we tien mogelijke voordelen op een rij:
- In warm water kun je vaak goed ontspannen. Het werkt als een natuurlijke pijnstiller. Je maakt makkelijker endorfine aan (onze lichaamseigen pijnstiller) en kunt pijn beter reguleren. Tussen de weeën door herstel je beter, waardoor je de volgende wee weer kalm en met frisse moed ingaat. Het idee dat je zelf iets kunt doen tegen de pijn door in bad te gaan, geeft bovendien zelfvertrouwen.
- Het warme water stimuleert de aanmaak van de belangrijke bevallingshormonen oxytocine en endorfine. Oxytocine zorgt voor effectieve, krachtige weeën en endorfine werkt kalmerend en pijnstillend.
- In water ben je gewichtloos. Je kunt daardoor makkelijker bewegen en bevalhoudingen aannemen die goed voelen en voor meer ruimte in je bekken zorgen, zodat de baby goed kan indalen. Ook helpt de zwaartekracht het geboorteproces als je een verticale houding aanneemt. In bad kun je makkelijk op je knieën of hurken zitten, leunend tegen de badrand. Voor vrouwen met bekkenpijn of andere lichamelijke klachten kan bevallen in bad een uitkomst zijn.
- Warm water ontspant de spieren in je buik, bekken en baarmoeder, waardoor de baby makkelijker kan indalen. Doordat hij goed duwt op de ontspannen baarmoedermond, kan de ontsluiting vlotter verlopen.
- Vrouwen die in bad bevallen vragen minder vaak om pijnmedicatie.
- Het bevalbad is jouw persoonlijke ruimte, waar je je rustig kunt terugtrekken. Het is intiem, je voelt je beschermd door de badrand en het water en je kunt je makkelijker afsluiten voor wat er om je heen gebeurt. Zo herstel je ook beter tussen de weeën door.
- Omdat de baarmoeder beter doorbloed is en er meer oxytocine wordt aangemaakt, kan de baarmoederspier makkelijker samentrekken. Ook wordt je baarmoeder ondersteund door de opwaartse kracht van het water. Dit alles maakt dat je baarmoeder minder hard hoeft te werken dan op het droge en minder snel vermoeid of uitgeput raakt.
- Door het warme water is ook het weefsel van het perineum (het gedeelte tussen je vagina en je anus) beter doorbloed en rekt het makkelijker mee als je baby door het geboortekanaal gaat. Daardoor is er minder kans op scheurtjes of een knip.
- Bij een vlotte geboorte, een goede doorbloeding en goede aanmaak van oxytocine heeft de baarmoeder daarna nog genoeg kracht om goed samen te trekken. Daardoor kan de placenta sneller geboren worden en is er vaak minder bloedverlies.
- Ook voor de baby heeft een waterbevalling voordelen. Doordat jij ontspannen bent, verloopt de overgang van de ontsluiting naar de uitdrijvingsfase rustiger. De persdrang bouwt zich vaak geleidelijker op. De weefsels in je bekkengebied zijn zachter, waardoor de baby er soepeler langs gaat. Als de baby wordt geboren, komt hij in warm water terecht, zoals hij in de baarmoeder gewend was. Hij schrikt niet direct van koele lucht op zijn huid. Het bad maakt de overgang naar de buitenwereld rustiger voor je baby.
Hoe werkt bevallen in bad
Zodra de actieve fase van je bevalling is begonnen, kun je in het bevalbad stappen. De weeën worden dan steeds krachtiger en het warme water maakt de pijn draaglijker. Na ongeveer twee uur in bad is het goed om even uit het water te gaan en bijvoorbeeld wat rond te lopen. Na een half uur kun je weer verder in het bad. Op die manier ervaar je opnieuw de ontspannende werking van het warme water.
Gedurende de bevalling moet het water rond de 37 graden zijn. Met een speciale pomp kan er water uit het bad worden gehaald. Je partner of doula zal het bad bijvullen met heet water, zodat de temperatuur constant blijft. Tijdens de geboorte van de baby is het belangrijk dat het water 37 graden is, om te voorkomen dat de baby al een ademprikkel krijgt als hij nog onder water is (verderop lees je hoe je baby na de geboorte begint met ademen). Ook kun je ervoor kiezen om de ontsluitingsfase in bad door te brengen en eruit te gaan als je persdrang krijgt. Je baby wordt dan op het droge geboren.
Krijgt mijn baby water binnen?
In bad bevallen is net zo veilig als elke andere bevalling. Je hoeft niet bang te zijn dat je kind water binnenkrijgt: het warme water remt de ademhalingsprikkel nog even. Je baby hoeft ook niet direct adem te halen, want hij krijgt nog genoeg zuurstof via de navelstreng. Pasgeboren baby’s hebben bovendien een duikreflex: onder water sluit de luchtpijp zich automatisch af. Hij kan zelfs nog even ‘zwemmen’ onder water, om de overgang van buik naar buitenwereld nog geleidelijker te laten verlopen. Als je je baby rustig uit het water tilt en hij koude lucht op zijn huid krijgt, haalt hij pas voor het eerst adem.
Toucheren en controles in bad
Tijdens de bevalling kan de verloskundige gewoon de controles uitvoeren. Het kan zijn dat ze je vraagt even uit bad te stappen om bijvoorbeeld je ontsluiting te meten, maar ervaren verloskundigen kunnen ook toucheren in bad. Er zijn speciale waterdichte doptones, waarmee de hartslag van je baby kan worden gecontroleerd terwijl jij in bad zit. Veel ziekenhuizen hebben bovendien een draadloze en waterdichte CTG, waarmee ze in bad de hartslag en jouw weeën-activiteit kunnen monitoren. Ook als je een medische indicatie hebt, kun je in bad bevallen.
Bad en hygiëne
Er is geen extra infectiegevaar voor moeder en kind als je in bad bevalt. Als de bevalling lang duurt, wordt al het water na 24 uur vervangen in verband met de hygiëne. Als je een bad huurt, krijg je een persoonlijke, gesteriliseerde hygiënische hoes meegeleverd. Deze gooi je na de bevalling weg. Alleen als je vliezen al zijn gebroken, maar je nog geen goede weeën hebt, is er kans op infectie. Je kunt dan beter wachten met in bad gaan tot je weeën goed op gang zijn gekomen of tot de verloskundige het aangeeft.
Het bevalbad
Een gewoon bad in de badkamer is vaak te klein om in te bevallen. Je verloskundige kan er dan amper bij en je zit met je zwangere buik maar tot je navel onder water. Een bevalbad is dieper, zodat je hele buik door het water wordt ondersteund. De randen van een bevalbad zijn zacht, maar ook stevig, zodat je er goed tegen kunt leunen.
Steeds meer ziekenhuizen bieden de mogelijkheid om in bad te bevallen en hebben hiervoor een speciaal bevalbad. Mocht dit niet zo zijn in het ziekenhuis waar je gaat bevallen, overleg dan of je je eigen (gehuurde) opblaasbare bad kunt meenemen. Dit is in steeds meer ziekenhuizen mogelijk. Een bevalbad heeft een diameter van 150 centimeter en er kan zo’n 650 liter water in. Het duurt ongeveer 45 minuten tot een uur om het bad op te zetten en te vullen. In de praktijk is hier eigenlijk altijd voldoende tijd voor. Als je een bevalbad huurt, is alles wat je nodig hebt inclusief.
Wat heb je nodig voor een bevalling in bad:
- een bevalbad
- kraankoppelingen en speciale BPA-vrije slangen om het bad te vullen
- persoonlijke hygiënische hoes
- thermometer
- een dekzeil om de vloer te beschermen tegen water bij in- en uitstappen
- elektrische opblaaspomp om het bad op te blazen
- dompelpomp om water uit het bad te pompen
- schepnetje om viezigheid uit het water te scheppen
Voeg tijdens de bevalling geen badolie of andere producten toe aan het badwater.
Nadelen van bevallen in bad
Het kan een heel ontspannen manier van bevallen zijn, maar je moet er van tevoren wel wat meer voor regelen. Ook komen er extra kosten bij kijken. En je moet natuurlijk de ruimte hebben voor een bevalbad. De verloskundige moet voldoende ruimte hebben om er omheen te kunnen lopen, zodat ze de bevalling goed kan begeleiden. Ook moet je vloer sterk genoeg zijn om het gewicht van 650 liter water te dragen.
Als je graag in bad wilt bevallen, is het dus verstandig om dit van tevoren met je verloskundige of gynaecoloog te bespreken. Vanwege de voordelen van waterbevallingen zijn veel verloskundigen er voorstander van, maar niet iedereen reageert enthousiast op deze wens. Sommige verloskundigen hebben weinig ervaring met badbevallingen en vinden dat ze de vorderingen van moeder en baby op die manier onvoldoende kunnen volgen. Als je zorgverlener je niet bij een badbevalling wil begeleiden, is zij verplicht een collega te zoeken die dit wél wil.
Kosten bevalbad
Je kunt een bad kopen of huren. Als je een bad huurt, krijg je het meestal vijf weken voor je uitgerekende datum thuis geleverd. Het huurtarief is afhankelijk van het model dat je kiest, bijvoorbeeld van het formaat en of het een verwarmingselement heeft. Reken op een bedrag tussen de 100 en 300 euro. De meeste zorgverzekeraars bieden geen dekking voor het huren van een bevalbad, check dit dus goed van tevoren.